Flanders Recorder Quartet

Jammer genoeg zijn er geen speelbare blokfluiten uit de zestiende eeuw of vroeger overgeleverd. Vele vragen rond deze vroege fluiten worden stilaan opgelost dankzij research van onder meer de Amsterdamse blokfluitenbouwer en onderzoeker Adrian Brown. Voor werken uit de vroege zestiende eeuw en de Middeleeuwen, gebruikt het FRQ een consort van zijn hand. Deze kleine set fluiten is een hypothetische constructie van de instrumenten die Sebastian Virdung beschrijft en uittekent in zijn muziektheoretisch werk Musica getuscht und angezogen uit 1511. De pitch van deze instrumenten is a’=520, zijnde een kleine terts hoger dan de gewoonlijke a’, en daarmee overeenstemmend met de toonhoogte van de oudste nog klinkende orgels in de het Noorden van Italië. Brown maakte de blokfluiten uit walnoot, en volgde Virdung in de constructie van een basset in f, tenoren in c en alten in g’. Mede door het smalle venster hebben deze fluiten een bijzondere aanspraak en een enorm arsenaal aan articulatiemogelijkheden.

2 alten in g'
3 tenoren in c
1 bas in f

Deze set van lage blokfluiten werd door de Amerikaanse instrumentenmaker Friedrich von Huene ontwikkeld in de periode 1990-1995 en bestaat uit enkele zeldzame exemplaren. Het gaat zo om een Barokke contrabas in FF, een bas in C, en een basset in g, die speciaal gebouwd werden voor FRQ, Loeki en BRISK. De kleinere fluiten komen uit de persoonlijke collecties van de spelers en zijn vaak kopieën naar model van Bressan, Denner en Terton. Deze verzameling is op z’n minst exotisch en uniek te noemen en werd door de jaren verzameld. De gestandaardiseerde toonhoogte is a”=415, en onze barokke familie gaat van de manshoge contrabas in FF tot de amper vijftien centimeter lange sopranino.

1 sopranino in f”
1 sopraan in c
1 alt in f’
2 tenoren in c’
1 basset in g
1 bass in C
1 contrabas in FF

Uit de Gouden Eeuw van de blokfluit zijn er om en bij de tweehonderd instrumenten overgeleverd. In deze zestiende eeuw stond de blokfluit in hoog aanzien. Zogenaamde ‘consorten’ van blokfluiten werden gebouwd in opdracht van politieke en religieuze instanties en adellieden, meestens om vocale muziek te spelen. Zo bijvoorbeeld liet de Engelse koning Hendrik VIII (1491-1547) de beroemde famillie Bassano uit Venetië ontbieden om consorten te bouwen voor, en te componeren een musiceren aan, zijn hof. De inboedelinventarissen beschrijven dat Hendrik VIII bij zijn dood in 1547 niet minder dan 76 blokfluiten achterliet. Even populair is de blokfluit op dat moment in onze contreien. De Antwerpse stadsarchieven beschrijven de aanwezigheid van 29 blokfluiten, gebruik door de stadsmuzikanten, in 1531.
Zulk een consort bestond uit verscheidenheid aan instrumentgrootten, die gewoonlijk in een kwintrelatie tegenover mekaar stonden. Hoewel ze uit de regio van het Italiaanse Padua komen, bevindt bijna één vijfde van deze overgeleverde instrumenten zich tegenwoordig in het Kunsthistorisches Museum te Wenen.

1 soprano in c"
3 altos in g'
4 tenors in c'
3 bassets in g
3 bassets in f
2 basses in C
1 bass in F

De instrumenten die we niet lieten maken als set, en zeker alle kleinere fluiten, zijn persoonlijk eigendom van de Bart, Joris, Paul en Tom. Zij weerspiegelen de persoonlijke smaak van de spelers, meer dan de grote consorten. Het persoonlijke instrumentenpark is flexibel. In oktober 2012 worden de volgende persoonlijke fluiten gebruikt in het Flanders Recorder Quartet

1 baroque sopraan in c” van Takeyama (esdoorn)
2 Terton sopraan in c” van Hans Schimmel (ebbenhout)
bux

1 Terton sopraan in c” van Fred Morgan (buxus)
2 Baroque alt in g’ van Peter van der Poel (grenadilhout & buxus)
2 Bressan alt in f’ van Hans Schimmel (grenadilhout
1 Bressan alt in f’ van Adri Breukink (ivoor)
1 Bressan alt in f’ van Adri Breukink (ivoor)
4 Denner alt in f’ van Adrian Brown (grenadilhout & buxus)
1 Stanesby alt in f’ van Fred Morgan (buxus)
1 Bressan alt in f’ van Fred Morgan (buxus)
1 Denner alt in f’ van Fred Morgan (palissander)
1 "voice flute” in d’ van Hans Schimmel (buxus)
1 "voice flute” in d’ van Adrian Brown (buxus)
1 "voice flute” in d’ van Fred Morgan (buus)
2 bassen in f van Yamaha (esdoorn)

1 sopraan “van eyck” in c” van Fred Morgan (esdoorn)
2 sopranen “van eyck” in c” van Bob Marvin (buxus)
1 Rosenborg sopraan in c” van Adri Breukink (esdoorn)
1 soprano in c” “ganassi” van Adrian Brown (esdoorn)
1 alt in f’ “bassano” van Bob Marvin (buxus)
2 alten in g’ “ganassi” van Adrian Brown (esdoorn)
1 alto in g’ “ganassi” van Sigerahu Hirao (esdoorn)
1 tenor in c’ “ganassi” van Peter van der Poel (esdoorn)
1 tenor in c’ “wollick” van Bob Marvin (buxus)

De ocarina is een instrument dat behoort tot de familie van de vaatfluiten. Hun klanklichaam is ei- of bolvormig. De eerste ocarina’s zijn archeologische vondsten uit Mexico en zijn te dateren omstreeks 1000 voor Christus. Vanuit Akoestisch standpunt is de ocarina gebaseerd op het principe van de Hemholtz resonator. De toonhoogte is namelijk afhankelijk van de inhoud van het klanklichaam. de toonhoogte wordt bepaald door de oppervlakte van de opening van de vingergaten. Exact welke gaten op het instrument men opent, is niet belangrijk. Het ocarina consort dat het Flanders Recorder Quartet gebruikt werk vervaardigd uit blauw geglazuurde witte keramiek, door de Engelsman John Langley.

1 micro in d”’
1 sopranino in g”’
2 sopranen in g”
2 alten in d’
3 tenoren in g’
3 bassen in d
4 grootbassen in G
2 contrabassen ‘Pregnaphone’ in GG